Cho đến ngày nay, cây cột Delhi vẫn là “bằng chứng sống” về kỹ năng vượt trội của các nhà luyện kim từ Ấn Độ cổ đại.
Cột sắt Delhi là một trong những di tích cổ nổi tiếng của Ấn Độ. Delhi là một cột trụ bằng gang đúc từ thế kỷ thứ 5, được dựng lên bởi vua Kumara Gupta I của triều đại Gupta, người cai trị miền bắc Ấn Độ trong giai đoạn 320-540.
Cây cột này ban đầu là một phần của ngôi đền Muttra, với tượng thần Garuda ở trên. Tuy nhiên, sau khi ngôi đền Hindu này bị Qutb-ud-din Aybak phá hủy để xây dựng Qutub Minar và nhà thờ Hồi giáo Quwwat-ul-Islam thì tất cả những gì còn sót lại là.
Điều kỳ lạ là dù trải qua nắng mưa ngoài trời hàng nghìn năm nhưng những cột sắt của Delhi hầu như không có dấu hiệu rỉ sét. Trong nhiều thập kỷ, các nhà khoa học và kỹ sư kim loại trên khắp thế giới đã đề xuất hàng loạt giả thuyết về đặc tính của kỳ quan bất thường này.
Giải mã bí ẩn cột sắt không gỉ nghìn năm tuổi
Nó có chiều cao 7,2 m tính từ mặt đất và tổng trọng lượng khoảng 10 tấn. Vài trăm năm trước nó đã được chuyển đến vị trí hiện tại. Nó đã trải qua hơn 1.600 năm phơi nắng và mưa nhưng vẫn không hề bị rỉ sét một chút nào. Những dòng chữ để lại trên thân nó cho thấy người ta xây dựng nó để ca ngợi vị thần Hindu và vua Chandra – một vị vua bí ẩn đến nay vẫn là một bí ẩn đối với các nhà sử học.
Tương truyền, cột sắt này được đúc để tưởng nhớ vua Chamdaro.
Nhưng điều khiến người ta bất ngờ là cột sắt đã đứng ngoài trời hơn 1.600 năm, trải qua vô số mưa gió cho đến ngày nay mà không hề thấy một vết rỉ sét nào.
Cột sắt Delhi.
Trong khi đó, sắt là kim loại dễ bị rỉ sét sau vài chục năm, chưa kể hơn một nghìn năm.
Cho đến nay, người Trái đất vẫn chưa tìm ra phương pháp hữu hiệu để ngăn chặn các đồ vật bằng sắt bị rỉ sét. Mặc dù trên lý thuyết, sắt nguyên chất không bị rỉ sét nhưng sắt nguyên chất rất khó luyện và giá thành cực kỳ cao. Hơn nữa, một số nhà khoa học đã phân tích thành phần của cột sắt và phát hiện ra rằng nó chứa nhiều tạp chất chứ không phải sắt nguyên chất. Và trên lý thuyết, cột sắt dễ bị rỉ sét hơn sắt thông thường.
Nếu cho rằng người Ấn Độ cổ đại đã sớm làm chủ được kỹ thuật nấu chảy sắt không gỉ và kỹ thuật này đã bị thất truyền thì tại sao họ không nấu chảy những đồ vật bằng sắt không gỉ khác? Hơn nữa, trong các sách luyện sắt cổ của Ấn Độ không có một dòng ghi chép nào đề cập đến vấn đề này.
Cây cột sắt ấy đứng lẻ loi, dường như thách thức trí tuệ và sự khám phá của con người. Bầu trời cũng là biểu tượng của nền văn minh Ấn Độ cổ đại.
Công nghệ lạc hậu tạo nên những điều kỳ diệu phi thường
Nhưng cuối cùng, các chuyên gia của Viện Công nghệ Ấn Độ IIT đã giải mã được bí ẩn về tuổi thọ của cây cột sắt Delhi. Quan sát qua kính hiển vi, họ phát hiện ra một lớp “áo sơ mi” Cực kỳ mỏng bao phủ toàn bộ bề mặt của cây cột này.
Lấy mẫu phục vụ nghiên cứu, thành phần của lớp vỏ đó được xác định là hợp chất của sắt, oxy và hydro. Chính hợp chất này có tác dụng ngăn không cho kim loại sắt của cột tiếp xúc với không khí. Nhờ đó mà các phản ứng ăn mòn hóa học không thể xảy ra, khiến cột sắt trở nên bất tử.
Phân tích đồng vị phóng xạ cũng cho thấy lớp bảo vệ này bắt đầu hình thành khoảng 3 năm sau khi cột sắt được chế tạo, nghĩa là tuổi thọ của chúng tương đương với tuổi thọ của cột. Trong hơn một thiên niên kỷ, chúng tiếp tục dày lên từ năm này qua năm khác với tốc độ rất chậm. Sau 1.600 năm, lớp vỏ này mới chỉ đạt độ dày khoảng 1/20 mm.
Chữ cổ vẫn sắc nét như mới được khắc dù đã nghìn năm trôi qua.
Nhưng làm sao cây cột sắt này lại có lớp vỏ bảo vệ quý giá như vậy? Công bố của một nhóm nghiên cứu đã khiến các nhà khoa học trên thế giới ngạc nhiên: Chính công nghệ luyện kim lạc hậu của thế kỷ thứ 4 đã vô tình tạo ra hợp chất này. Tiến sĩ Balasubramanian, người đứng đầu nhóm nghiên cứu cho biết nhóm của ông đã tìm thấy hàm lượng phốt pho cao bất thường trong các mẫu sắt thu được từ cây cột này.
Tỷ lệ phốt pho được phân tích là hơn 1%, cao hơn nhiều so với tỷ lệ phốt pho trong bàn ủi hiện đại ngày nay là dưới 0,05%. Chính hàm lượng phốt pho cao này đóng vai trò là chất xúc tác, thúc đẩy các phản ứng tạo ra chất bảo vệ nói trên.
Đây là một thành tựu tình cờ, xuất phát từ những kỹ thuật luyện kim còn rất thô sơ thời bấy giờ. Người Ấn Độ cổ đại trộn than với quặng sắt để rút ngắn thời gian nấu chảy. Với phương pháp này, phốt pho có trong quặng sắt không thể tách rời hoàn toàn và vẫn còn trong sắt thành phẩm.
Trong khi đó, với công nghệ luyện sắt hiện đại sử dụng lò cao, hàm lượng phốt pho có thể giảm xuống mức rất thấp. Chính sự tinh khiết được tạo ra bởi công nghệ hiện đại đã khiến sắt hiện đại không thể có tuổi thọ lâu dài như cột thép Delhi.
Phát hiện của các nhà khoa học này càng được củng cố khi người ta tìm thấy một số loại vũ khí như kiếm, mũi tên, dao… ở Ấn Độ có cùng niên đại với các cột thép Delhi và gần như giống hệt nhau. Rỉ sét. Điều này khẳng định chính kỹ thuật luyện kim lạc hậu thời kỳ đầu đã tạo nên những kiệt tác vô cùng quý giá cho thế hệ mai sau, khiến chúng tồn tại mãi mãi. Bức màn bí ẩn từ lâu đã được các nhà khoa học vén lên.
- Lần đầu tiên NASA phải nhờ tới sự giúp đỡ từ công chúng trong chuyến thám hiểm Sao Mộc
- Câu nói “Mọi con đường đều dẫn đến Rome” có đúng: Bí mật nằm ở cây cột vàng biến mất?
- Chuyên gia tiết lộ 6 lợi ích không ngờ của việc tắm. Nghe xong chắc hẳn ai cũng phải ngạc nhiên